15. Vaderdag (2)

In eerdere hoofdstukken heb ik het al wel eens gehad over mijn adoptievader. Laat ik als eerste zeggen dat we nu een prima relatie hebben, alles is vergeven en veel is vergeten. Dit heeft niet kunnen gebeuren zonder de inmenging en helende werking van de Heilige Geest! Ik verbaas me regelmatig over hoe mijn adoptievader veranderd is. Hij kan nu met zoveel meer mildheid en met een kritische kwetsbare blik naar zijn eigen gedrag kijken, blijkbaar ben je echt nooit te oud om te leren!

Wanneer ik nadenk over hoe mijn adoptievader was, denk ik ook direct na over hoe het vaderschap voor hem heeft moeten zijn. Nu ik ouder ben en meer weet over hoe zijn eigen vader was kan ik meer begrip opbrengen voor de manier waarop mijn adoptievader de rol van vader droeg. 

In mijn herinnering heb ik Vaderdag nooit gevierd. Volgens mij was het vroeger toen ik op de basisschool zat ook nog niet zo’n ding. Later, toen er steeds meer aandacht aan besteed werd koos ik er bewust voor om mijn adoptievader op die dag geen kadootje te geven. Ik besefte ergens echt wel dat de manier waarop mijn adoptievader zich gedroeg niet goed was. Hij verdiende gewoon geen kadootje. 

Aan Moederdag heb ik nog wel herinneringen. Mijn adoptiemoeder was vaak het slachtoffer van de boosheid van mijn adoptievader geweest, ik probeerde dat een beetje goed te maken door haar wel iets te geven op Moederdag.

Mijn adoptievader wilde aan de buitenwereld laten zien dat hij, als hoofd van het gezin, alles onder controle had. Dit betekende voor hem dat zijn gezin zich in alle opzichten gedroeg zoals het hoorde. Voor ons betekende dit dat wij precies deden wat hij zei. Alles wat mijn adoptievader dacht of zei was de waarheid, hij had het altijd bij het juiste eind. Ik geloof dat hijzelf daar ook echt van overtuigd was. Hij regelde alles op de juiste manier. Ik kan me ook geen fouten van hem  herinneren. Maar ik herinner me wel het gevoel wat hij me gaf. Pas toen ik ouder werd realiseerde ik me welk een foute impact dit had op mijn eigen ontwikkeling.

Misschien was die behoefte aan controle en drang naar perfectie bij mijn adoptievader ook wel compensatiegedrag. Misschien voelde hij zich tekortschieten tegenover mijn adoptiemoeder omdat hij zelf geen eigen kinderen kon verwekken. Hoewel hij adoptie altijd als een ‘maatschappelijk goede daad’ beschouwde zal ook hij pijn en verlies hebben ervaren over hun kinderloosheid. Vaak gaat de aandacht in deze situatie uit naar de vrouw. Maar ik denk dat we niet moeten onderschatten wat het niet kunnen krijgen van kinderen bij de man aan verdriet, falen en teleurstelling teweeg brengt. Misschien was mijn adoptievader zich helemaal niet bewust van al deze gevoelens. Heel goed mogelijk dat in die tijd hier nog helemaal geen aandacht voor was.

Hoe dan ook, door de opstelling van mijn adoptievader ontstond in mij het idee dat een vader iemand was die zegt wat je moet doen en wanneer je dat niet doet het afstraft op een ongenadige manier. Mijn associaties bij het woord ‘vader’ waren angst, voorzichtigheid, onzekerheid en onveiligheid. Angst om iets fout te doen. Voorzichtig moeten zijn in wat je zegt of doet, want het zou zomaar verstrekkende gevolgen kunnen hebben. Soms voel ik dat allemaal weer opnieuw. 

Wanneer iets niet ging zoals mijn adoptievader het wilde maakte het niet uit wie of wat de oorzaak daarvan was. We droegen allemaal de gevolgen. Dat was wel het vervelendste. Wanneer ik iets verkeerd heb gedaan en een ander moet daar de gevolgen van dragen, dan is dat een dubbele straf. Ik draai liever alleen zelf voor de gevolgen op, dan dat ik weet dat de ander pijn heeft dankzij mijn gedrag.

Wanneer er iets verkeerd ging, werd dat niet direct benoemd, maar werd dat duidelijk door de gevolgen. Ik wist dus vaak niet wat ik verkeerd deed. Dat zorgde voor onzekerheid. Als er bijvoorbeeld bezoek was en iemand van ons had iets verkeerd gezegd of gedaan dan werd dat pas duidelijk wanneer het bezoek weg was, omdat mijn vader dan pas zijn boosheid uitte. Dat maakte dat ik tijdens bezoek me zo goed mogelijk gedroeg. Ik hoopte altijd dat het goed genoeg was, maar wist dat nooit zeker. Soms kon het bezoek, een logeerpartij van nichtjes heel leuk zijn geweest, maar ontdekte ik na afloop pas dat er iets niet goed was gegaan doordat mijn adoptievader totaal door het lint ging. 

Hierdoor werd ik zo onzeker over mijn eigen gedrag. Ik ontdekte dat het beter was me stil en meer op de achtergrond te houden. Lachen, zingen of praten is niet per definitie verkeerd, maar te hard of op het verkeerde moment kan wel in een later stadium boosheid tot gevolg hebben. Wanneer je dat als kind door hebt, dan vergaat het lachen je snel genoeg en zorg je er wel voor dat je niet gehoord wordt. 

Als kind had ik dat nooit zo goed door, pas toen ik ouder werd ontdekte ik de impact hiervan op mijn eigen gedrag en gevoel van veiligheid en falen. Ik heb me lange tijd niet ontspannen kunnen gedragen bij andere vaders in de buurt. Wanneer ik bij iemand speelde probeerde ik me altijd perfect te gedragen, zodat mijn vriendje of vriendinnetje, wanneer ik weer naar huis ging geen straf kreeg door iets wat ik mogelijk verkeerd had gezegd of gedaan. 

Ook nu nog vind ik het lastig om spontaan iets te zeggen of te doen, ik krijg regelmatig te horen dat ik zo bedachtzaam en rustig ben. Wanneer ik iets zeg of doe gaan er hele denkprocessen en afwegingen aan vooraf. Ik wik en weeg, zelfs nu er geen vader meer in de buurt is die over mijn praten of doen zal oordelen. Dat kost energie en soms zou ik willen dat ik anders in elkaar zit… 

Pas toen mijn man vader werd van onze dochter heb ik ontdekt dat vaderschap gepaard kan gaan met liefde, met adoratie, met zorg én met genade. Het is niet zo dat mijn man de volmaakte vader is, ik ben ook echt niet de volmaakte moeder, vraag onze kinderen daar maar naar;). Maar we doen ons best, met vallen en opstaan én met heel veel liefde.