29. Verlatingsangst

Soms, zomaar ineens komt de verlatingsangst weer omhoog. Achteloos, onverwachts en kneiterhard overvalt het me. Zomaar uit het niets raakt het me volkomen en haalt het me hard onderuit. Ik raak er compleet van in de war en moet me echt bedenken wat er dan eigenlijk gebeurt. 

Vroeger leefde ik vanuit die angst. Er is zoveel gebeurd waar ik geen grip op had. Er zijn grote beslissingen voor mij genomen. Ik geloof echt dat de volwassenen die deze ingrijpende beslissingen hebben genomen dit zo goed mogelijk hebben gedaan. Ze waren er oprecht van overtuigd dat het voor mij het beste was. De keuze tussen een leven in het armoedige Indonesië of een leven in het rijke Nederland, lijkt niet een al te moeilijke keuze. Toch heb ik hierdoor het begrip ‘verlaten’ me al snel eigen gemaakt. Ik heb al op zeer jonge leeftijd ontdekt wat het woord ‘verlaten’ betekent en ik ben er bang voor geworden. 

Het begrip verlaten kan twee kanten op. Als mens kan je zelf iets of iemand verlaten. Je kan ook zelf verlaten worden. In beide gevallen kan jij je verlaten voelen. Wat mij betreft is het één niet beter of minder erg dan het andere. 

Je verlaten voelen is vreselijk. Je bent alleen maar weet eigenlijk niet goed waarom. Het is niet dat ik niet alleen durf te zijn, integendeel. Tegenwoordig ben ik graag alleen, dat scheelt een heleboel prikkels en dat scheelt weer veel energie. Maar wanneer je als kind alleen gelaten wordt en het overkomt je zonder te weten waarom, dan kan dat beangstigend zijn. Zeker als dat vaker gebeurt en elke keer grote veranderingen teweeg brengt. 

Als baby werd ik verlaten door mijn moeder. Ik heb als klein kind Indonesië verlaten en daarmee een heleboel vertrouwde gevoelens, klanken en geuren achter me moeten laten. Wanneer je iets vertrouwds achter moet laten heeft de nieuwe situatie waar je vervolgens mee te maken krijgt grote invloed op hoe je dat verlaten beleeft én hoe je tegen het begrip ‘verlaten’ aan leert kijken. 

Het is logisch dat, wanneer je een klein kind uit de vertrouwde omgeving plukt en ergens op een totaal andere plek neerzet het in eerste instantie wantrouwig zal zijn. Ik kon op die leeftijd nog geen woorden aan mijn gevoel geven, zeker niet in de nieuwe taal met een totaal andere klank en cadans. Ik had al afgeleerd te huilen dus het voelde alsof het enige wat ik nog kon doen was stil zijn. Geen aandacht vragen, geen ruimte innemen. 

Op latere leeftijd ontdekte ik dat mijn bindingsangst ten diepste geworteld lag in mijn verlatingsangst. Ik was bang om verlaten te worden, dus ging ik geen diepe relaties aan. Mochten die relaties mis gaan en ik toch verlaten worden, dan deed het in elk geval niet zo’n zeer. Mezelf niet echt geven in relaties, daar was ik goed in geworden. Maar leven vanuit de angst is vermoeiend en kost wat van je lijf. Zeker als je dat veertig jaar met succes volhoudt. Verlatingsangst heeft als ‘straf’ het alleen komen te staan. Angst op zich heeft altijd te maken met een vorm van straf. Mijn angst bestond vooral uit alleen aan mijn lot overgelaten te worden. Om me hiertegen te beschermen probeerde ik er voor te zorgen zo min mogelijk aandacht te vragen en zo weinig mogelijk ruimte in te nemen. Ik probeerde lief te hebben en op mijn manier had ik dat ook. Maar ook die liefde en zorg was geworteld in angst. 

Toch las ik in de bijbel dat volmaakte liefde alle angst verdrijft. Daar begon ik naar te verlangen. Ik wilde niet meer leven vanuit angst, ik verlangde naar vrijheid. Ik wilde me loskoppelen van die angst om verlaten te worden. Ik wilde volop leven en vooral ook genieten van het leven. 

Wanneer je er veertig jaar over hebt gedaan om een bepaalde manier van leven je eigen te maken, zit die manier van leven diep. Het is niet realistisch om dan te denken hier in no time mee af te kunnen rekenen. Het kostte mij in elk geval een lange periode van anders leren denken, nieuwe positieve ervaringen opdoen en bovenal me vasthouden aan Gods beloftes. Hij zegt in Zijn woord wel meer dan 350 keer dat wij dapper moeten zijn want Hij zal ons nooit verlaten. 

Die belofte heb ik afgelopen jaren zo vaak voor mezelf herhaald. Hoewel het natuurlijk niet nodig was heb ik God helpen herinneren aan deze belofte. Ik was als een klein kind die haar Vader aan de jas trekt en keer op keer opnieuw zegt, ‘maar U heeft het beloofd’! Zo ook laatst toen ik weer overvallen werd door die gruwelijke angst om verlaten te worden. Het overspoelde me als een tsunami en eigenlijk was ik het verleerd hoe ik hiermee om moest gaan. Toch, Godzijdank hielp Hij me herinneren aan Zijn belofte. Het voelde als een reddingsboei die me toegeworpen werd waardoor ik kon blijven drijven. Hij was erbij, ik werd niet meegesleurd door de waterstromen van het leven. 

In mij is verlatingsangst ten diepste niet meer aanwezig. 

Volmaakte liefde, Gods liefde drijft alle angst uit.